ŞİDDETLİ FIRTINALAR YIKIP GEÇİYOR

Kaos

Dört metreye varan kıyı dalgaları, yangınlar, elektrik kesintileri, yıkılan bentler. ‘Sandy’ Kuzey Amerika’nın genelinde 145 kilometreden fazla hızla esti. Özellikle New Jersey ve New York’u vurdu. Meteorolojinin uyarıları boşuna değildi.

ŞİDDETLİ FIRTINALAR YIKIP GEÇİYOR

Fırtınalar

Fırtınaların değişik türleri var. Ancak ortak noktaları büyük bir hızla kendi eksenleri etrafında dönerek ilerlemeleri ve büyük zararlar meydana getirmeleri. Bu tür fırtınalar büyüklüklerine ve meydana geldikleri yerlere bağlı olarak kasırga, tayfun, siklon, hortum gibi isimler alıyor.

ŞİDDETLİ FIRTINALAR YIKIP GEÇİYOR

Tropik fırtınalar

Kasırga, tayfun ve siklon tropik fırtınalardır. Kuzey Amerika kıyılarındaki kasırga, Orta ve Güneydoğu Asya’daki tayfun, Hindistan’daki siklon olarak adlandırılır. Farklı isimlerine rağmen aynı şekilde ortaya çıkarlar ve aynı yıkımı yaratırlar.

ŞİDDETLİ FIRTINALAR YIKIP GEÇİYOR

Fırtına’nın oluşumu

Tropik fırtınalar okyanus üzerinde, su sıcaklığı en az 26 dereceye ulaştığında ve su buharlaştığında meydana gelir. Su buharı yoğunlaşır, hava ısınır ve serin havayı yukarı doğru çeker. Fırtınaların saatteki hızları 350 kilometreye kadar ulaşır.

ŞİDDETLİ FIRTINALAR YIKIP GEÇİYOR

Kasırganın gözü

Ortadaki boşluk 'Kasırganın gözü' olarak anılır. Hava akımı, dünyanın kendi ekseni etrafında dönüşünün etkisiyle büyüklüğü 50 kilometreyi bulan kasırganın gözü etrafından dönmeye başlar. Orta bölümde hava açık ve rüzgârsızdır.

ŞİDDETLİ FIRTINALAR YIKIP GEÇİYOR

Ve anakaraya ulaşır

Sahile ulaşan kasırganın gücü düşer. Hasarın büyüklüğü genellikle kasırganın denizden getirdiği suya bağlıdır. Fotoğraf, 2011’de Çin’de meydana gelen Nanmadol Tayfunu’ndan. Kasırgalar sel baskınlarına ve güçlü yağmurlara neden oluyor.

ŞİDDETLİ FIRTINALAR YIKIP GEÇİYOR

Hortum

Hortum da bir çeşit kasırgadır ancak tropikal değildir. Kara dahil her yerde görülebilir. Yerel sıcaklık farklılıkları hortumun oluşmasını tetikler. Hortumlar genellikle bir kilometrelik çapa sahiptir.

ŞİDDETLİ FIRTINALAR YIKIP GEÇİYOR

En hızlısı

Kısa zamanda çok güçlü bir dönme hareketi oluşur ve hortumun huni şeklindeki karakteristik görüntüsü ortaya çıkar. Bir hortumun dönme hızı 500 kilometreye kadar ulaşabilir. Hortum kasırgalar arasında en hızlısıdır. Karada bu hızla ilerlerken önüne gelen her şeyi gövdesine alır ve savurur.

ŞİDDETLİ FIRTINALAR YIKIP GEÇİYOR

Harabe

Hortum geçtiği yerlerde kilometrelerce uzunluğunda hasar bırakır. Orta-Batı Amerika’da bir yıl içinde yüzlerce kez hortum meydana geliyor. Almanya’da da çoğunlukla kıyılarda olmak üzere her yıl bir kaç düzine hortum oluşuyor.

ŞİDDETLİ FIRTINALAR YIKIP GEÇİYOR

Gitmek mi zor kalmak mı?

Fırtınalar engellenemese de artık çoğunlukla önceden tahmin edilebiliyor. Genellikle yalnızca risk altındaki alanlar tahliye ediliyor ya da halk hortum boyunca kurulan sığınaklarda barınıyor.
© Deutsche Welle Türkçe

Hazırlayan: Ufuk Çakır | Editör: Başak Özay