የዮጋንዳ 50ኛ የነፃነት አመት

ሚልተን ኦቦቴ

...የንጉሰ ነገስታትን ስርዓት አስወገዱ። ሚልተን ኦቦቴ ከ 1966 አንስተው እአአ ጥር 25፣ 1971 የጦር መሪ ኢዲ አሚን ከስልጣን እስኪያስወግዷቸው ድረስ በፕሬዚዳንት ቆይተዋል። ኦቦቴ ምርጫ በማጭበርበር እአአ 1980 መልሰው ስልጣን ጨበጡ። ሁለተኛ የስልጣን ዘመናቸው ጭቆና የበዛበት፣ በሺ የሚቆጠሩ ሰዎች የሞቱበት እና የተሰደዱበት ነበር።

የዮጋንዳ 50ኛ የነፃነት አመት

ኢዲ አሚን

…እአአ ከ1971 ዓ ም እስከ 1979 ዓ ም በቆየው ጨካኝ አመራራቸው በመቶዎች የሚቆጠሩ ታስረዋል፣ ተደብድበዋል፣ እንዲሁም ተገድለዋል። ተቃዋሚዎችን ለአዞ መግበዋል። ሰዎች እርስ በርስ በመዶሻ እንዲፈላለጡም አድርገዋል። እስያውያን ንብረታቸው ተነጥቀዋል፣ በሺ የሚቆጠሩም ከሀገር ተባረዋል። በመጨረሻም፣ ኢዲ አሚን ተገን በጠየቁባት ሳውዲ አረቢያ እአአ 2003 ዓ ም አረፉ።

የዮጋንዳ 50ኛ የነፃነት አመት

የዩጋንዳ ነፃ አወጣጥ

እአአ 1979 ዓም ጎረቤት ሀገር ታንዛንያ ለዩጋንዳ ከፍተኛ ድጋፍ አድርጋለች። የታንዛንያ ወታደሮች በውጪ ሀገር ተገን ከጠየቁት የዩጋንዳ ዜጎች ጋ ባንድነት በመሆን አምባ ገነን መሪ የኢዲ አሚን የስምንት ዓመት የችካኔ አገዛዝ አብቅተዋል። እአአ 1980 ሚልተን ኦቤቱ መልሰው ስልጣን ጨበጡ። ዮዌሪ ሙሴቬኒ ከ 1986 ስልጣኑን ያዙ፣ እስካሁንም የዮጋንዳ ፕሬዚዳንት ናቸው።

የዮጋንዳ 50ኛ የነፃነት አመት

የአፍሪቃ ሉል

ሲሉ ነበር የቀድሞው የብሪታንያ ጠ/ሚኒስትር ዊንስትን ቸርችል ምስራቅ አፍሪቃዊቷን ሀገር የጠሯት። ለም፣ አረንጓዴ እና በሀይቅ የተከበበ መሬቷ፣ ጫካ እና ተራራው ይማርካቸው ነበር። በምድር ወገብ ያለው የአየር ንብረት ለሙዝ ፣ ሸንኮራ አገዳ እና ለጥጥ ምርት ተስማሚ ነው። በተለይ ወደውጭ በንግድ የሚላክ ቡና ታመርታለች።

የዮጋንዳ 50ኛ የነፃነት አመት

ጆሴፍ ኮኒ

…እስካሁን ድረስ በጥብቅ የሚፈለጉ የጦር ወንጀለኛ ናቸው። ራሱን Lord Resistance Army (LRA) ብሎ የሚጠራው ያማፅያን ቡድን ከ20 አመታት በላይ በሰሜን ዮጋንዳ ህዝቡን አሸብረዋል። ሁለት ሚሊዮን የሚጠጋ ሰውም የዚሁ ሽብር ሰለባ ሆኖዋል። LRA በግዳጅ 20 000 ህፃናትን ለውትድርና መልምሏል። የሰላም ስምምነቱ ሳይሳካ በመቅረቱም እአአ ከ2008 አንስቶ በጎረቤት ዴሞክራቲክ ሪፖብሊክ ኮንጎ እና መካከለኛው ኮንጎ ሽብሩን ቀጥሏል።

የዮጋንዳ 50ኛ የነፃነት አመት

ኪዛ ቤሲጄይ

…የተቃዋሚዎች መሪ እና የዲሞክራሲ ለውጥ ግንባር (FDC) ሊቀመንበር በተደጋጋሚ በምርጫ ተሸንፈዋል። ቤሲጄይ በመርሃ ግብራቸው ህዝቡን ለማሳመንም ሆነ የተቃዋሚዎች አልቻሉም። ከ 2011 ዓ ም አንስቶ ወደስራ ቦታህ በእግርህ ተጓዝ የተሰኘ ዘመቻ በመጀመር፣ በምግብ ዋጋ ንረት እና በማህበረሰቡ በሚታየው ማህበራዊ ኢፍትሃዊ ሁኔታዎች ተቃውሞ ያሰማሉ።

የዮጋንዳ 50ኛ የነፃነት አመት

ጭቆና

የተቃውሞ ሰልፎች አብዛኛውን ጊዜ በፀጥታ ኃይሎች ጉልበት የተሞላበት ርምጃ እና አፈሳ ይደመሰሳሉ። የሰብዓዊ መብት ተሟጋቾች ፖሊስ እና የምክር ቤት አባላት በሰው ላይ ለሚያደርሱት በደል ለፍርድ አይቀርቡም ሲሉ ይወቅሳሉ።

የዮጋንዳ 50ኛ የነፃነት አመት

የግብረ ሶዶማዊነት ጥላቻ

ግብረ ሶዶማዊነት ዮጋንዳ ውስጥ ተስፋፍቶ ይገኛል። በ2010 አንድ ጋዜጣ የግብረ ሶዶማውያንን ስም እና አድራሻ የያዘ እትም ካወጣ በኋላ በሀገሪቷ ትልቅ አሰሳ ተካሂዶ ነበር። ዮጋንዳ ግብረ ሶዶማዊነትን የሚከለክል ህግ አላት። ይህንንም ዮ ኤስ አሜሪካ እና አውሮፓ በጥብቅ ያወግዛሉ።

የዮጋንዳ 50ኛ የነፃነት አመት

የሰላም አስከባሪ ኃይላት

ላለፉት አመታት የዮጋንዳ ጦር ኃይላት በሶማሊያ ሰላም ለማስከበር ከሶማሊያ የሽግግር መንግስት ጎን በመሰለፍ እየታገሉ ይገኛል። በሶማሊያ የአፍሪቃ ህብረት ሰላም አስከባሪ ኃይል(AMISOM) ወደ ሶማሊያ ከላካቸው ወታደሮች መካከል ከፍተኛውን ቁጥር የያዙት ዮጋንዳውያን ናቸው። በዚህም የተነሳ ዮጋንዳ በተደጋጋሚ የአሸባብ ኢላማ ሆናለች።

የዮጋንዳ 50ኛ የነፃነት አመት

የ 2011ዱ ምርጫ

«ነፃ ግን ትክክለኛአልነበረም። ነበር የምርጫ ታዛቢዎች አስተያየት። የዮጋንዳ ፕሬዚዳንት ዮዌሪ ሙሴቬኒ ለመራጮች ያቀረቡት ስጦታ እና ገዢው የNRM ፓርቲ በመንግስት ወጪ የሸፈነው ውዱ የምርጫ ዘመቻ ፓርቲው ላሸነፈበት ድርጊት ሚና ተጫውቷል። እአአ 2005 ለፕሬዚዳንታዊ ምርጫ በተወዳዳሪነት መቅረብ እንዲችሉ ህገ መንግስቱን ቀይረዋል።

የዮጋንዳ 50ኛ የነፃነት አመት

አገር ጎብኚዎች

የነጭ አባይ ምንጭ መሆንዋ ፣ ተራራማው የመሬት አቀማመጥዋ እና ጫካዎቿ ዮጋንዳን የአገር ጎብኚዎች አተወዳጅ የዕረፍት ቦታ ድርጓታል። ዝንጀሮዎች እና ስጋት የተደቀነባቸውን ገመሬ ዝንጀሮዎችን መመልከት ይቻላል። ዮጋንዳ ከ 2012 ጀምሮ « ብቸኛ ፕላኔት» በተሰኘው የሀገራት ማወዳደሪያ መዘርዝር ላይ ሰፍራለች።

የዮጋንዳ 50ኛ የነፃነት አመት

ፕሬዚዳንት ዮዌሪ ሙሴቬኒ

ባንድ ወቅት ብዙ ዓመታት በስልጣን የሚቆዩ የአፍሪቃ ርዕሳነ ብሔር ከሚተቹ ሀያስያን መካከል አንዱ የነበሩት ዮዌሪ ሙሴቬኒ ዛሬ ራሳቸው የዕድሜ ልክ ፕሬዚዳንት ሆነው መቆየት ይፈልጋሉ። ይህ ከሳቸው ሌላ ፕሬዚዳንት አይቶ ለማያውቀው ወጣት የሀገሪቱ ሕዝብ አስደንጋጭ ሆኖዋል። ሙሴቬኒ ካለፉት 26 አመታት ወዲህ በስልጣን ላይ ይገኛሉ።

አዘጋጅ: ልደት አበበ | ዋና አዘጋጅ: አርያም ተክሌ